Spawanie jest jedną z najpopularniejszych metod łączenia materiałów, zwłaszcza metali i tworzyw sztucznych. Kluczowym elementem procesu spawania jest spoina, czyli miejsce, w którym materiały są połączone przez stopienie i zestalenie. W tym artykule przyjrzymy się bliżej spoinie punktowej oraz innym rodzajom spoin spawalniczych i ich oznaczeniom.
Czym jest spoina punktowa?
Definicja i zastosowanie spoiny punktowej
Spoina punktowa to rodzaj spoiny spawalniczej, która powstaje bez wcześniejszego przygotowania otworu w materiale. Jest ona wynikiem przetopienia jednego arkusza blachy i wtopienia się w drugi znajdujący się pod nim. Spoina punktowa znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle, zwłaszcza w branży motoryzacyjnej i przy produkcji sprzętu AGD.
Główne zalety spawania punktowego to:
- Wysoka wydajność procesu
- Możliwość łączenia cienkich blach
- Brak konieczności używania materiałów dodatkowych
- Estetyczny wygląd połączenia
Proces tworzenia spoiny punktowej
Tworzenie spoiny punktowej przebiega w następujących etapach:
- Dociśnięcie elektrod do łączonych elementów
- Przepływ prądu przez elektrody i materiał – nagrzewanie
- Stopienie materiału i powstanie jądra
- Wyłączenie prądu i dociśnięcie elektrod – krzepnięcie spoiny
- Zwolnienie docisku elektrod i zakończenie procesu
Parametry procesu, takie jak natężenie prądu, czas zgrzewania i docisk elektrod, dobiera się w zależności od rodzaju i grubości łączonych materiałów. Prawidłowo wykonana spoina punktowa powinna mieć kształt soczewki i być wtopiona w materiał rodzimy na odpowiednią głębokość.
Rodzaje spoin spawalniczych
Poza spoiną punktową wyróżniamy kilka innych rodzajów spoin spawalniczych:
Spoina czołowa
Spoina czołowa stosowana jest do łączenia doczołowego rur, prętów i blach. Powstaje pomiędzy ścianką pierwszego elementu a drugim elementem łączonym, z uwzględnieniem grubości materiału i wymagań technologicznych.
Spoina pachwinowa
Spoina pachwinowa znajduje zastosowanie przy spawaniu blach metodą nakładkową i zakładkową, a także do łączenia elementów ustawionych pod kątem. Tworzona jest w rowku powstałym przez nieukosowane ścianki elementów spawanych.
Spoina brzeżna
Spoinę brzeżną stosuje się do łączenia blach o grubości do 3 mm, przygotowywanych do pracy przez wywinięcie, bez stosowania materiału dodatkowego. Może być wykonana na całej grubości blachy.
Spoina grzbietowa
Spoina grzbietowa wykorzystywana jest przy spawaniu cienkich blach, a jej grubość odpowiada sumie wysokości ściegu oraz głębokości linii wtopienia.
Spoina otworowa
Spoina otworowa powstaje, gdy podłużny lub okrągły otwór w jednej z blach zostaje wypełniony materiałem dodatkowym.
Elementy spoiny
Każda spoina spawalnicza składa się z kilku charakterystycznych elementów:
Lico spoiny
Lico spoiny to zewnętrzna powierzchnia spawu od strony jego ułożenia.
Grań spoiny
W przypadku spoin jednostronnych, od strony przeciwległej do lica znajduje się grań spoiny, czyli zewnętrzna powierzchnia ściegu.
Nadlew
Nadlew to wypukłość, która wystaje ponad grubość materiału.
Linia wtopienia
Linia wtopienia to granica pomiędzy spoiną a strefą wpływu ciepła. Wyznacza ona zasięg przetopienia materiału spawanego.
Strefa wpływu ciepła
Strefa wpływu ciepła to obszar, w którym podczas spawania zachodzą zmiany mechaniczne, strukturalne i podobne.
Oznaczenia spoin
Symbole i oznaczenia spoin
Polska Norma określa zasady rysowania połączeń spawanych. Spoiny na rysunkach oznaczane są za pomocą specjalnych symboli, które zawierają informacje o:
- Rodzaju spoiny
- Grubości spoiny
- Długości spoiny
- Liczbie spoin
- Dodatkowych znakach umownych
Spoiny można przedstawiać na rysunkach w przekroju poprzecznym, widoku z góry, widoku z przodu i widoku z dołu, w zależności od potrzeb.
Szew spawany przerywany i ciągły
Szew spawany może być wykonany jako przerywany lub ciągły. Szew spawany przerywany to spaw układany z regularnymi odstępami. Natomiast szew spawany ciągły to spaw układany na całej długości złącza.
Spoina symetryczna
Spoina symetryczna to spoina, która w przekroju ma taki sam kształt od strony lica i grani.
Znajomość rodzajów spoin, ich elementów składowych i oznaczeń stosowanych na rysunkach technicznych jest niezbędna dla każdego spawacza i projektanta konstrukcji spawanych. Pozwala ona na prawidłowe wykonanie połączeń spawanych i uniknięcie błędów, które mogłyby negatywnie wpłynąć na jakość i wytrzymałość konstrukcji.
